ความเข้าใจผู้เรียนและการเรียนรู้

การเรียนรู้เป็นการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมที่ถาวรเนื่องจากการฝึกปฏิบัติหรือประสบการณ์การเรียนรู้ขึ้นอยู่กับปัจจัยสามประการ คือ ประการแรก ความสามารถของผู้เรียน ประการที่สอง ระดับของแรงจูงใจ และ ประการสุดท้าย ธรรมชาติของภาระงาน

            การเรียนรู้มีกระบวนการดังนี้ คือ

1)      แรงจูงใจภายในทำให้ผู้เรียนรับความคิดง่าย

2)      เป้าประสงค์ทำให้มีสำคัญได้ถึงความต้องการจำเป็นในสิ่งที่เรียน

3)      ผู้เรียนเสาะหาวิธีการที่เหมาะสมในการแก้ปัญหา

4)      ผลของความก้าวหน้าจากการเลือกแก้ปัญหาที่ลดความตึงเครียด

5)      การขจัดพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม

❖ ขอบเขตของการเรียนรู้สี่ประการ ❖

           บลูมและเพื่อนๆเป็นที่รู้จักกันดีในการแบ่งการเรียนรู้ออกเป็นสามประเภท คือ ด้านปัญญาหรือพุทธิพิสัย ด้านทักษะพิสัย และด้านจิตพิสัย การเรียนรู้ทั้งสามประการนี้ควรที่จะได้รับการพิจารณาในการวางงแผนผลที่ได้รับจากการเรียนรู้ที่ได้จากการเรียนการสอน ในการที่จะประสบความสำเร็จตามเป้าหมายของการศึกษาขอบเขตการเรียนรู้ทั้งสามนี้ต้องได้รับการบูรณาการเข้าไว้ในทุกลักษณะของการเรียนการสอนและการพัฒนาหลักสูตรซึ่งจะทำให้ผู้เรียนกลายเป็นจุดโฟกัสของกระบวนการเรียนการสอนการเรียนรู้

Ø อนุกรมอภิธาน เป็นระบบของการแยกแยะบางสิ่งบางอย่าง ดังนั้นอนุกรมอภิธานของการศึกษาจึงแยกแยะพฤติกรรมที่นักเรียนสามารถคาดหวังที่จะทำให้ได้ภายหลังจากที่ได้เรียนรู้แล้วอนุกรมอภิธานเป็นที่รู้จักกันมากที่สุด คือ อนุกรมอภิธานด้านพุทธิพิสัยของบลูมและเพื่อนๆ

Ø พุทธิพิสัย รวมถึง ความรู้ ความเข้าใจการนำไปประยุกต์ใช้การวิเคราะห์ การสังเคราะห์ และการประเมินค่า พุทธิพิสัยแต่ละประเภทในอนุกรมอภิธานประกอบด้วยองค์ประกอบบางประการของประเภทความรู้ที่ต้องมาก่อนอนุกรมอภิธานนี้มีประโยชน์สำหรับการออกแบบหลักสูตรและการสร้างแบบทดสอบ

Ø จิตพิสัย การเรียนรู้ทางเจตคติพาดพึงถึงคุณลักษณะของอารมณ์ของการเรียนรู้ เกี่ยวข้องการว่านักเรียนรู้สึกอย่างไรเกี่ยวกับประสบการณ์การเรียนรู้ รู้สึกอย่างไรกับการเรียนรู้กับตนเอง และเป็นการพิจารณาความสนใจ ความซาบซึ้ง เจคติค่านิยมและคุณลักษณะของผู้เรียน

Ø ทักษะพิสัย เกี่ยวข้องกับทางร่างกายหรือทักษะทางประสาทและกล้ามเรื้อสัมพันธ์กันมนการเฝ้าดูการเรียนรู้ที่จะเดินก็จะเกิดความคิดว่ามนุษย์เรียนรู้ทักษะการเคลื่อนไหวอย่างไร เมื่อเด็กได้รับความคิดว่าต้องการอะไร และมีทักษะที่ต้องมีมาก่อนมีความแข็งแรง และวุฒิภาวะและอื่นๆ เด็กจะพยายามมีความหยาบๆ ซึ่งจะค่อยๆ แก้ไขผ่านข้อมูลกลับย้อนมาจากสิ่งแวดล้อม

Ø สังคมพิสัย มีความใกล้เคียงและสัมพันธ์กับจิตพิสัย และเกี่ยวข้องกับการปรับตัวของบุคคลและทักษะการปฏิสัมพันธ์ทางสังคม ซิงเกอร์และดิค ได้สรุปสิ่งที่เกี่ยวข้องกับสังคมพิสัยไว้สี่ประการ ดังนี้คือ ประการแรก ความประพฤติ การปฏิบัติ ประการที่สอง ความมั่นคงทางอารมณ์ ประการที่สาม ความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล และประการสุดท้าย การรู้จักเติมเต็มตนเองให้สมบูรณ์ที่เรียกว่า Self-fulfilment ครูต้องมั่นใจในทักษะทางสังคมทางบวกมากว่าทางลบว่าเป็นผลที่ปรากฏภายหลังของการศึกษา

❖ องค์ประกอบการเรียนรู้ ❖

องค์ประกอบการเรียนรู้ประกอบด้วยสิ่งสำคัญ 5 ประการ คือ

1)      ตัวผู้เรียน ซึ่งหมายถึงวุฒิภาวะและความพร้อม อายุ เพศ ประสบการณ์เดิม สมรรถวิสัย ความบกพร่องทางร่างกายบางประการ การจูงใจ สติปัญญาและอารมณ์

2)      บทเรียน ประกอบด้วย ความยากง่ายของบทเรียน ความมีความหมายของสิ่งที่เรียน ความยาวของบทเรียน ตัวรบกวนการเรียน

3)      วิธีการเรียนรู้ ประกอบด้วยกิจกรรมการเรียนการสอน สิ่งจูงใจ คำแนะนำและการแนะแนว การส่งเสริมให้ผู้เรียนใช้ประสารทรับรู้ช่วยการเรียน การสอนรวดเดียวหรือทีละตอน การเสริมแรงทั้งทางบวกและทางลบและระดับของการเรียนรู้ การท่องจำ การรู้ผล สิ่งกระตุ้นต่างๆ

4)      การถ่ายโยงการเรียนรู้

5)      องค์ประกอบจากสิ่งต่างๆทั้งด้ายกายภาพและจิตใจ

❖ องค์ประกอบที่ส่งผลต่อการเรียนรู้ ❖

            จากการศึกษาของนักจิตวิทยาและนักการศึกษาพบว่า องค์ประกอบที่ส่งผลต่อการเรียนรู้ของมนุษย์ คือ องค์ประกอบด้านเชาวน์ปัญญา และองค์ประกอบที่ไม่ใช่สติปัญญา

Ø องค์ประกอบด้านสติปัญญา นักจิตวิทยาและนักการศึกษาได้พยายามศึกษาค้นคว้าเรื่องขององค์ประกอบด้านสติปัญญา และได้นำเสนอสมรรถภาพทางสมองของมนุษย์ไว้หลายทฤษฎี เช่น ทฤษฎีเอกนัยของบิเนท์

Ø องค์ประกอบด้านที่ไม่ใช้สติปัญญา เป็นองค์ประกอบที่มีอิทธิพลต่อสัมฤทธิ์ผลทางการเรียนไม่น้อยกว่าองค์ประกอบด้านสติปัญญา ได้แก่ เจคติที่มีต่อวิชาที่เรียน ขนาดของโรงเรียยน ละศึกษาของบิดามารดา (Anastasi,1961:142) เพรสคอทท์ ได้สรุปองค์ประกอบที่มีอิทธิพลสัมฤทธิ์ทางการเรียนไว้ 5 ประการ

1)      องค์ประกอบทางกาย ได้แก่ความสัมพันธ์ระหว่าบิดากับมารดา

2)      องค์ประกอบทางด้านวัฒนธรรมและการขัดเกลาทางสังคม

3)      องค์ประกอบทางด้านความสัมพันธ์ในกลุ่มเพื่อน

4)      องค์ประกอบทางด้านการพัฒนาแห่งตน

5)      องค์ประกอบทั้งห้าตัวมีความสัมพันธ์ซึ่งกันและกัน

ที่มา : พิจิตรา ธงพานิช.วิชาการออกแบบและการจัดการเรียนรู้ในชั้นเรียน.นครปฐม : โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยศิลปากร วิทยาเขตพระราชวังสนามจันทร์, 2560.